Beschermen om te blijven

Het adagium ‘beschermen om te blijven’ benadrukt de urgentie van adequate grondwaterbescherming en zet het in een bredere context van maatschappelijke opgaven, zoals energietransitie, klimaatadaptatie en ontwikkeling van de (grond)waterkwaliteit. Het gaat daarbij om de inbedding van de drinkwaterfunctie in het watersysteem.

Bij de bescherming wordt ingezet op een multi-barrière-strategie waarvoor de preventieladder van de Beleidsnota Drinkwater de contouren geeft. Volgens deze benadering is preventie het uitgangspunt voor het borgen van de drinkwaterkwaliteit. Bij falen van het preventieve beleid door onvoorziene gebeurtenissen of voortschrijdende inzichten, moet echter terug kunnen worden gegrepen op curatieve maatregelen, zoals het aanpassen van winconcept, winveld, diepte en in uiterst geval de zuivering of plaatsen van een schermwinning.

Preventieladder voor de bescherming van drinkwaterbronnen (Beleidsnota Drinkwater)

Een goed grondwaterbeschermingsbeleid is gericht op preventie (voorkomen of beheersbaar houden van risico’s) en is noodzakelijk om de terugvalopties daadwerkelijk in te kunnen zetten als dat aan de orde is (door te voorkomen dat grondwater onbruikbaar wordt voor de productie van drinkwater én door te zorgen dat er voldoende tijd en middelen zijn om ‘end-of-pipe’-maatregelen ter plaatse van de winning te kunnen treffen). Dat vraagt een verdere ontwikkeling van alle sporen van het grondwaterbeschermingsbeleid: het ruimtelijk spoor, het milieuspoor en het stimuleringsspoor.

Voor de invulling van de multi-barrière-strategie is een goede invulling van de risicobenadering vereist. Dat betekent continu monitoren van ontwikkelingen en inschatten in hoeverre deze (nog) een bedreiging vormen voor de grondwaterkwaliteit. Het gaat dan om een inschatting van de kans dat er een verontreiniging optreedt en de ernst van het effect ervan, rekening houdend met toekomstige ontwikkelingen. De vraag is dan vervolgens in hoeverre het risico acceptabel is of beheersbaar gemaakt kan worden. Dit bepaalt welk beschermingsregime van toepassing moet zijn.

Risicobenadering bodemenergie - Voor bodemenergie geldt dat zolang de risico’s van bodemenergie in theorie of praktijk onvoldoende beheersbaar of duidelijk zijn, de combinatie van bodemenergie en drinkwaterproductie ongewenst is en de activiteit volgens het huidige beschermingsbeleid verboden of beperkt tot ondiep watervoerend pakket. Zodra risico’s met preventieve maatregelen en monitoring voldoende beheersbaar zijn gemaakt, kan gedacht worden aan versoepeling van het beleid in bepaalde beschermingszones.