Noord-Brabant en Zeeland

Opgave

Brabant Water heeft in 2040 volgens het GE-scenario een opgave van 55,4 miljoen m³ per jaar. Dit komt mede doordat het RIVM negen winningen van Brabant Water (met een totale capaciteit van 43,3 miljoen m³ per jaar) als niet robuust aanmerkt. Indien het robuust maken van de negen winningen mogelijk is, dan nog is in 2040 een tekort voorzien van 12,1 miljoen m³ per jaar. Een circa 30% grotere drinkwatervraag kan niet volledig binnen de kaders van het huidige grondwaterbeleid in Noord-Brabant worden gerealiseerd. Dit tekort wil Brabant Water voorkomen door in te zetten op waterbesparing, om zo een trendbreuk te realiseren in de groei van de vraag naar drinkwater en te voorkomen dat het beschouwde groeiscenario realiteit wordt.

Evides Waterbedrijf heeft in 2040 voor heel Zeeland een tekort van 2,5 miljoen m³ per jaar in noodzakelijke productiecapaciteit. Naast haar eigen productiecapaciteit vanuit de Biesbosch en diverse grondwaterwinningen wordt ook sinds 1971 jaarlijks ongeveer 7 miljoen m3 drinkwater (vanuit waterproductiebedrijf Schijf) ingekocht bij Brabant Water.

Bouwstenen strategie

Al het drinkwater in Noord-Brabant wordt geproduceerd uit grondwater. In Noord-Brabant heeft de drinkwatervoorziening daarom een nauwe relatie met het grondwateronttrekkingsbeleid. De lang termijnstrategie voor een Robuuste Drinkwatervoorzienig 2040 in het voorzieningengebied van Noord-Brabant inclusief Midden-Zeeland is gericht om een mogelijke sterke drinkwatervraag op te vangen en af te vlakken door ook maatregelen uit te voeren aan de vraagkant. De Provincie Noord-Brabant richt haar adaptieve strategie Robuuste Drinkwatervoorziening 2040 op de volgende aanpak:

  • Robuust maken en houden van winningen is van belang om bestaande grondwaterwinningen duurzaam te kunnen blijven inzetten voor drinkwaterproductie.

  • Drinkwaterbesparing door:

    • inzet op interne processen van drinkwaterbedrijven,

    • minder gebruik van drinkwater door huishoudens/consumenten en industrie en

    • beperking van gebruik van drinkwater voor laagwaardige toepassingen.

  • Door substitutie van laagwaardig gebruik van drinkwater (m.n. vervaardigd uit grondwater) wordt ingezet op vermindering van de groei van de drinkwatervraag en daarmee de grondwateronttrekking.

  • Inzet van alternatieve bronnen anders dan (zoet) grondwater is een terugval optie voor het geval waterbesparing en substitutie onvoldoende gerealiseerd kunnen worden.

  • Aanvullende strategische voorraden (ASV) in de orde grootte tussen de 5 en 10 miljoen m³/jaar worden ingezet wanneer spoor 1: “Robuust maken en houden winningen” niet genoeg resultaat biedt. Hierbij treden de ASV op als vervanging voor bestaande winningen indien die ondanks alle inspanningen niet meer duurzaam inzetbaar zijn.

Bescherming en combinatie andere opgaven

De provincie Noord-Brabant is bezig om voor heel Brabant aangescherpt beleid en regelgeving te maken om de scheidende kleilagen en de grondwatervoorraden te beschermen in relatie tot bodemenergiesystemen.

Geothermie en bodemenergiesystemen zijn verboden binnen de grondwaterbeschermingsgebieden. In boringsvrije zones zijn bodemenergiesystemen toegestaan tot een maximale diepte (de diepte is gebaseerd op de aanwezigheid van beschermende kleilagen in de ondergrond) en mits er geen schadelijke stoffen worden toegepast.

Afstemming: de provincies geven aan dat er nog niet extern is afgestemd met de energiesector omdat het proces van aanwijzen ASV nog loopt. Binnen de provincie Noord-Brabant vindt afstemming plaats met de energiecollega's die ook betrokken zijn bij het RES-traject. Zij zijn betrokken geweest bij de voorstudies en vraagstelling van het Rijk. Binnen het traject van het aanwijzen van ASV is nauwe afstemming voorzien met waterschappen, en de energiesector.

Uitkomst proces

Koppeling is gelegd met het provinciale grondwaterbeleid. Strategie Robuuste Drinkwatervoorziening (RDV) 2040 zal worden opgenomen in het Regionaal Waterprogramma. In de omgevingsvisie van Noord-Brabant is aangegeven dat ‘Omdat het gebruik van de ondergrond risico’s met zich mee kan brengen, vindt de ontwikkeling van energieprojecten in bodem en ondergrond zoals de winning van geothermie op zodanige wijze plaats dat er geen significante risico’s ontstaan voor het grondwater dat als grondstof dient voor de (openbare) drinkwatervoorziening en de voedings-en frisdrankindustrie’.

Strategie is opgesteld in een gezamenlijk traject met provincie Zeeland en de drinkwaterbedrijven Evides en Brabant Water. Er zijn periodieke ijkmomenten voorzien om zo nodig te besluiten om de benoemde adaptiepaden aan te vangen. Samenwerking met partijen was goed en er ligt nu een lange termijnvisie bij de drinkwaterbedrijven. Drinkwaterwinningen spelen een belangrijke rol in de uitwerking van de Visie klimaatadaptatie/verdrogingsbestrijding (door GS vastgesteld in juni 2020) om te komen tot een klimaatbestendig en robuust watersysteem en de aanpak van de verdroging in de provincie Noord-Brabant.