Noord-Holland

Opgave

De drinkwatervoorziening in Noord-Holland wordt grotendeels verzorgd door de bedrijven PWN en Waternet. In Noord-Holland wordt 90% van het drinkwater geproduceerd uit oppervlaktewater (Rijn (Lekkanaal) en IJsselmeer).

In Noord-Holland is sprake van een toenemende vraag naar drinkwater, met name door de bevolkingsgroei in de metropoolregio Amsterdam. Waternet heeft in 2040 volgens het GE-scenario een opgave van 14,1 miljoen m³ per jaar. PWN heeft in 2040 volgens het GE-scenario een opgave van 16,1 miljoen m³ per jaar.

Bouwstenen strategie

Om voldoende water te kunnen blijven leveren zoeken drinkwaterbedrijven naar extra productiemogelijkheden. Mogelijk kan er plaatselijk meer water worden geproduceerd door uitbreiding van bestaande systemen maar er wordt daarnaast ook onderzoek gedaan naar nieuwe winningen. Omdat de hoeveelheid zoet water in Noord-Holland beperkt is, wordt daarbij gekeken naar de winning van brak water, zoals door Waternet in de Horstermeerpolder, en door PWN in de Haarlemmermeer. De provincie participeert in deze onderzoeken vanwege het innovatieve karakter en de betekenis voor het grondwaterbeleid.

Naast het winnen van extra water wordt er ook onderzoek gedaan naar opslag van water in de ondergrond. In periodes waarin de vraag kleiner is, de winter, kan water in de bodem worden opgeslagen dat kan worden gebuikt in de zomer als de vraag groter is. PWN is een proef gestart in Hoorn en ook in het Gooi wordt onderzoek uitgevoerd, door Vitens, PWN en Waternet.

De (beperkte) bijdrage van de provincie aan de toekenning van ASV wordt op dit moment vormgegeven in de gebieden Horstermeerpolder en Hoorn. Deze gebieden zijn vooruitlopend op mogelijke exploitatie in de toekomst recent (november 2020) aangewezen als grondwaterbeschermingsgebieden. Deze gebieden kunnen naar verwachting, indien het onderzoek succesvol is gebleken, een totale capaciteit van 5 tot 10 miljoen m³ water per jaar ten behoeve van de drinkwatervoorziening gaan leveren. Afhankelijk van de resultaten van lopend onderzoek (zie Regionaal Waterprogramma) kunnen hier in de toekomst gebieden bij komen.

Wat betreft het oppervlaktewater als bron voor de drinkwatervoorziening staat het Rijk aan de lat om een (drinkwater)strategie voor haar oppervlaktewateren te hebben. De drinkwaterstrategie van I&W volgt uit de Beleidsnota Drinkwater. Daarin is aandacht voor zowel de kwantiteit als kwaliteit van het oppervlaktewater voor drinkwater.

Bescherming en combinatie andere opgaven

De bescherming van de ASV is hetzelfde als de bescherming van de bestaande winningen. Zodra er een reële kans is op exploitatie in de toekomst wordt een gebied beschermd. De gebieden Horstermeerpolder en Hoorn zijn in het kader daarvan beschermd met een grondwaterbeschermingsbeleid zoals opgetekend in de Provinciale Omgevingsverordening.

Het beschermingsregime van oppervlaktewater wordt door het Rijk bepaald. Het IJsselmeer is als bron van drinkwatervoorziening beschermd gebied onder de KRW. Verder wordt de bescherming van het oppervlaktewater voor drinkwater geregeld via de gebiedsdossiers (in dit geval gebiedsdossier Andijk) en rivierdossiers (in dit geval rivierdossier Rijndelta) en de bijbehorende uitvoeringsprogramma’s. Het Rijk heeft Rijkswateren die worden gebruikt als bron voor de drinkwatervoorziening “beschermd” als zijnde calamiteitenzones. Als zich hierbinnen incidenten voordoen zal bij de bestrijding extra rekening worden gehouden met de risico’s voor de drinkwatervoorziening. Daarnaast wordt het Besluit kwaliteitseisen monitoring water (Bkmw) gevolgd en het handboek immissietoets bij vergunningverlening. Bescherming van oppervlaktewater als bron voor de drinkwatervoorziening dient aangescherpt te worden, ook in samenwerking met de landen bovenstrooms.

Drinkwater is onderdeel van het grote watersysteem. Daarbij zijn drinkwater en energievoorziening primaire levensbehoeften. De situatie in Noord-Holland is complex met een beperkte beschikbaarheid aan zoet water. Naast drinkwater moet ook rekening worden gehouden met andere belangen zoals duurzame energie. Beide zaken zijn tot op zekere hoogte ook combineerbaar bij zorgvuldige uitvoering. Uitdaging is om dat goed in te vullen en niet op voorhand elkaar uit te sluiten maar combinaties zoeken of robuuste randvoorwaarden stellen.

Afstemming: de provincie geeft aan dat er intern en extern is afgestemd met de energiesector.

Uitkomst proces

Overleg en afstemming heeft plaatsgevonden tussen de verschillende stakeholders rond het ontwikkelen van het Regionaal Waterprogramma en de Omgevingsverordening. De drinkwaterverkenning vormde daarbij een goed platform om ideeën uit te wisselen. Vanuit Noord-Hollands perspectief was er echter te weinig aandacht voor oppervlaktewater als bron van drinkwatervoorziening.