Fryslân

Opgave

Voor Fryslân wordt in het STOOM-scenario uitgegaan van een groei van 20,5% ten opzichte van 2019. Opmerkelijk is dat, hoewel als meest waarschijnlijke scenario een beperkte groei voorzien was, gevolgd door een afname als gevolg van krimp van de bevolking, er in werkelijkheid een groei van de drinkwatervraag van meer dan 10 % optrad. Behalve met groei van de drinkwatervraag, wordt in Fryslân ook rekening gehouden met vervangingsruimte voor verziltende winningen. Uit een in 2019 afgeronde grondwaterstudie komt dat voor 24 miljoen m3 per jaar bestaande winningen op de lange termijn (2100 en later) bedreigd kunnen worden door oplopende chlorideconcentraties. Er is een ASV-zoekgebied gedefinieerd waar naar schatting 30 miljoen m3 per jaar gewonnen kan worden. Dit is voorlopig voldoende om de ontwikkeling van de drinkwatervraag en de verziltingsrisico’s op te vangen.

Voor de Friese Waddeneilanden worden nog afzonderlijke trajecten doorlopen om de drinkwatervoorziening ook daar te borgen.

Bouwstenen strategie

De strategie van Fryslân, in samenwerking met Vitens, heeft drie pijlers:

  1. Een goede kwaliteit van de bronnen voor drinkwaterproductie met een adequate ruimtelijke bescherming.

  2. Duurzaamheid (onder andere waterbesparing).

  3. Voldoende vergunningscapaciteit en voldoende beschikbare bronnen om in de toekomst in de vraag naar drinkwater te kunnen voorzien.

Zoet grondwater is vanwege de kwaliteit en beschikbaarheid de voorkeursbron voor Fryslân. Inzet van andere bronnen wordt onderzocht. Inzet van de Drinkwaterstrategie Fryslân 2050 is dat vanaf nu alle maatregelen bijdragen aan de verwerkelijking van een duurzame drinkwatervoorziening waarbij voor alle maatregelen wordt gekeken naar het totale systeem en de volledige levenscyclus. Binnen het ASV-zoekgebied wordt door de provincie eerst 6 miljoen m3 per jaar opgevoerd als concrete ASV-ruimte. Op basis van toekomstige ontwikkelingen (toename drinkwatervraag, verzilting) kan deze ASV-ruimte naar boven worden bijgesteld. De provincie en Vitens hebben samen monitoringsafspraken gemaakt hoe de ontwikkelingen gevolgd worden en hoe middels een adaptieve aanpak de afspraken bijgesteld moeten worden.

Bescherming en combinatie andere opgaven

Bij de uitvoering van de drinkwaterstrategie zal het huidige beschermingsbeleid van provincie Fryslân worden geëvalueerd en bestendig worden gemaakt voor de toekomst. Dit gebeurt in aansluiting op het landelijke traject van evaluatie en herziening van grondwaterbeschermingsbeleid (2019-2020). Gezien de langdurige en ingewikkelde procedures en grote investeringen voor het realiseren van alternatieve winlocaties, wordt voor de toekomst ingezet op ‘beschermen om te blijven’. Bodemenergiesystemen zoals geothermie en WKO zijn niet toegestaan in waterwingebieden, grondwaterbeschermingszones, en het ASV-zoekgebied. Er wordt overwogen om een deel van het beschermingsbeleid in te vullen als boringsvrije zone, waar ook bodemenergiesystemen geweerd worden.

Afstemming: de provincie geeft aan dat er intern is afgestemd met de energiesector.

Uitkomst proces

De adaptieve strategie borgt de drinkwatervoorziening in Fryslân bij een mogelijke groei in de drinkwatervraag en om risico’s van verzilting op te vangen. De Drinkwaterstrategie vormt een bouwsteen voor het Regionaal Waterprogramma van de Provincie Fryslân als uitwerking van de Omgevingsvisie. Provinciale Staten (PS) stellen het Regionaal Waterprogramma vast.