Gelderland

Opgave

Bij het GE-scenario is in Gelderland 200 miljoen m³ per jaar vergunningsruimte voor Vitens nodig. De inzetbare vergunningscapaciteit is 155 miljoen m³ per jaar. Dat betekent dat de opgave is om 45 miljoen m³ per jaar te zoeken. Er zijn voldoende bouwstenen in het MER die in verschillende combinaties optellen tot 45 miljoen m³ per jaar. Daarmee kan de regio naar verwachting voldoen aan de opgave.

Bouwstenen strategie

Op basis van een uitgebreide effectenstudie is Gelderland uitgekomen op een aantal potentiële ASV-gebieden (bouwstenen) met verschillende grondstofbronnen voor drinkwater (o.a. grondwater, oevergrondwater en brak water). Deze bouwstenen hoeven niet allemaal ingezet te worden. In het MER zijn tevens al acht alternatieven uitgewerkt als hoeken van het speelveld. In het Milieueffectrapport zullen de bouwstenen en alternatieven met elkaar vergeleken worden. Door combinaties te maken van een aantal bouwstenen worden nog nieuwe mogelijke alternatieven gemaakt. Op basis daarvan kunnen Provinciale Staten een keuze maken uit de bouwstenen. De mogelijk te beschouwen alternatieven tellen telkens op tot 45 miljoen m³ per jaar.

De adaptieve strategie geeft invulling aan de monitoring van de ontwikkeling van de drinkwatervraag om te bepalen wanneer welk ASV-gebied wordt omgevormd tot drinkwaterwinning of dat aanvullende interprovinciale levering nodig is. Ook geeft de adaptieve strategie aan hoe de provincie inspeelt op ontwikkelingen en de verbinding legt tussen de korte en de lange termijn en de samenhang met andere opgaven. De adaptieve strategie is een cyclisch proces. In een volgende adaptieve strategie kan invulling gegeven worden aan een optimalisatie van het drinkwatersysteem binnen een veerkrachtig watersysteem en andere nieuwe ontwikkelingen. Bijvoorbeeld verkleining of vervanging van bestaande winningen met negatieve effecten, kijken over provinciegrenzen heen, aanpassen van gebieden n.a.v. andere ontwikkelingen of wegstrepen of later inzetten van ASV-gebieden wanneer structurele drinkwaterbesparing gerealiseerd kan worden.

Voor optimalisatie van het drinkwatersysteem binnen een veerkrachtig watersysteem wordt gedacht aan diversificatie van bronnen (naast grondwater ook oevergrondwater, brak water en oppervlaktewater), seizoensmatige combinatie van bronnen en/of voor de langere termijn een duinwaterconcept Veluwe.

Bescherming en combinatie andere opgaven

Het beschermingsbeleid voor de ASV wordt samen met de aanwijzing van de ASV-gebieden voorzien begin 2022. Een herijking van het beschermingsbeleid van de bestaande winningen, mede op basis van het IPO-Vewin onderzoek (Herijking bescherming grondwater, 2020), kan hiermee niet meer meelopen. Hiervoor zal een nieuw traject gestart moeten worden. Inwerkingtreding zou dan op zijn vroegst per 1/1/2023 kunnen zijn.

In het huidige beschermingsbeleid is bodemenergie/geothermie niet toegestaan binnen 25-jaarverblijftijd tot de drinkwaterwinning (beschermingsgebieden, KWO-vrije zones en boringsvrije zones). Het beschermingsbeleid voor de ASV is nog in ontwikkeling. De provincie voorziet een 3-dimensionaal beschermingsbeleid dat boven kleilagen ruimte geeft voor bodemenergiesystemen. Met betrekking tot geothermie wordt vooralsnog gedacht aan functiescheiding. Dat zou betekenen dat PS af moeten wegen waar ASV-gebieden en waar gebieden voor geothermie kunnen komen.

Afstemming: de provincie geeft aan dat er intern en extern is afgestemd met de energiesector.

Uitkomst proces

Provincie Gelderland volgt een plan-m.e.r.-procedure voor het aanwijzen van ASV-gebieden met een uitgebreid stakeholder-proces. PS zullen eind 2021 een besluit nemen over de ASV-gebieden. Dan zal ook de eerste adaptieve strategie ter vaststelling worden voorgelegd aan PS. De bedoeling is om de ASV-gebieden samen met het bijbehorende beschermingsbeleid begin 2022 op te nemen in de provinciale omgevingsverordening. De adaptieve strategie is een realisatiestrategie die regelmatig (wellicht jaarlijks) zal worden geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. De provincie, de Gelderse waterschappen en Vitens richten zich daarbij op een duurzame drinkwatervoorziening binnen een duurzaam watersysteem.

Het uitgebreide proces met stakeholders heeft veel input opgeleverd en gezorgd voor draagvlak bij de stakeholders. Daarnaast zijn verbindingen tot stand gebracht met andere processen, zoals de Regionale Energie Strategieën. Het vele onderzoek heeft nuttige informatie opgeleverd voor latere project m.e.r.-en (wanneer binnen een ASV-gebied een locatie voor een drinkwaterwinning wordt gezocht), de volgorde waarin ASV-gebieden ingezet kunnen gaan worden, het omgaan met klimaatverandering en de discussie over het toekomstbeeld voor een duurzame drinkwatervoorziening in een duurzaam watersysteem.